اختلال اضطرابی؛ علل، علائم، انواع و روشهای کنترل

اختلال اضطرابی به شرایطی گفته میشود که اضطراب از حد تعادل فراتر رود و با ترس، تنش و نگرانی بیش‌ از حد همراه شود. یکی از شایع‌ترین مشکلات روانی که این روزها برخی از افراد با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند، اختلال اضطرابی است که زندگی فرد را از جنبه‌های مختلف تحت تأثیر قرار می‌دهد. هرچند اضطراب یک واکنش طبیعی انسان در برابر تهدیدها و چالش‌های زندگی است، اما اگر از حد تعادل فراتر رود، زندگی فرد را دچار اختلال می‌کند. در این‌گونه مواقع می‌گوییم فرد به اختلال اضطرابی دچار شده و نیاز به درمان دارد. در این نوع اختلال، فرد دچار ترس، تنش و نگرانی بیش‌ از حد می‌شود. به‌گونه‌ای که زندگی طبیعی او از مسیر تعادل خارج می‌گردد. در ادامه شما را با علل و علائم این اختلال آشنا می‌کنیم و به روش‌های جلوگیری و درمان آن می‌پردازیم. تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.

اختلال اضطرابی چیست؟

برخی از افراد در طول زندگی خود به ‌صورت مداوم با نگرانی، ترس و اضطراب شدید دست‌وپنجه نرم می‌کنند. حتی زمانی که همه ‌چیز خوب پیش می‌رود، باز هم آن‌ها نگرانی و ترس را تجربه می‌کنند. این یک بیماری روانی است که متخصصان آن را با نام «اختلال اضطرابی» می‌شناسند.

تمام انسان‌ها به ‌طور طبیعی و در موقعیت‌های مختلف زندگی، اضطراب را تجربه می‌کنند. مثل زمانی که برای امتحانات آماده می‌شویم، یک مصاحبه شغلی داریم، قرار است سخنرانی کنیم یا با فرد جدیدی قرار ملاقات داریم. در چنین موقعیت‌هایی اندکی اضطراب طبیعی است و یک واکنش عادی به شمار می‌رود. اما زمانی که فرد برای مدت طولانی و بدون هیچ علت مشخصی دچار اضطراب شود، این موضوع غیرعادی است. چنین اضطرابی در صورتی که ادامه یابد، زندگی فرد را از تعادل خارج می‌کند. اختلال اضطراب انواع مختلفی دارد و به دلایل گوناگونی رخ می‌دهد که در بخش‌های بعدی مقاله به آن‌ها می‌پردازیم.

علت اضطراب چیست؟

عوامل مختلفی دست ‌به ‌دست هم می‌دهند تا فرد با اضطراب یا اختلال اضطرابی مواجه شود. این عوامل معمولاً ترکیبی از عوامل ژنتیکی، روان‌شناختی و محیطی هستند که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم:

عوامل ژنتیکی

در صورتی ‌که در یک خانواده سابقه اختلالات اضطرابی وجود داشته باشد، اعضای آن خانواده بیش از سایرین در معرض چنین اضطرابی قرار دارند. مغز آن‌ها در مواجهه با موقعیت‌های مختلف، واکنش شدیدتری نسبت به استرس نشان می‌دهد.

عدم تعادل شیمیایی مغز

گاهی اوقات انتقال ‌دهنده‌های عصبی مغز مانند سروتونین، دوپامین و نوراپی‌نفرین از تعادل خارج می‌شوند و این موضوع باعث ایجاد اضطراب و نگرانی بیش‌ از حد می‌شود.

عوامل محیطی و تجربیات زندگی

برخی از افراد در طول زندگی خود اتفاقات تلخ و ناخوشایندی مانند از دست دادن عزیزان، شکست عاطفی، فشار کاری، مشکلات مالی و... را تجربه می‌کنند که ممکن است منجر به اختلال اضطرابی شود.

ویژگی‌های شخصیتی

تجربه نشان داده است افرادی که دارای ویژگی‌های شخصیتی خاصی مانند کمال‌گرایی، خجالتی بودن یا عدم تحمل ابهام هستند، بیش از دیگران دچار اضطراب می‌شوند.

سبک زندگی

افرادی که سبک زندگی اشتباهی را انتخاب کرده‌اند، بیشتر در معرض اختلال اضطرابی قرار دارند. این سبک زندگی غلط شامل تغذیه نامناسب، کمبود خواب، مصرف مواد مخدر و الکل، مصرف بیش‌ از حد کافئین و... است.

علائم اضطراب چیست؟

علائم اضطراب در افراد مختلف متفاوت است؛ اما نقطه اشتراک آن‌ها این است که علائم اضطراب را در قالب تغییرات جسمی، روانی و رفتاری تجربه می‌کنند. این علائم عبارتند از:

علائم جسمی

• افزایش ضربان قلب
• تعریق بیش ‌از حد
• مشکلات گوارشی
• گرفتگی عضلات
• تنگی نفس
• سرگیجه
• لرزش
• سردرد

علائم روانی

• نگرانی بیش‌ از حد و غیر قابل ‌کنترل
• احساس ترس و وحشت بدون دلیل
• کاهش تمرکز
• فراموشی
• زودرنجی
• بی‌قراری

علائم رفتاری

• اختلال در خواب (پرخوابی، کم‌خوابی، کابوس‌های شبانه)
• اجتناب از قرار گرفتن در موقعیت‌های استرس‌زا
• بی‌علاقگی به فعالیت‌های متداول زندگی
• وابستگی به الکل، سیگار و مواد مخدر

انواع اختلالات اضطرابی

اختلال اضطرابی تنها به یک مورد خاص محدود نمی‌ شود و انواع مختلفی دارد. تشخیص نوع این اختلال به متخصصان کمک می‌کند تا روش درمانی مناسبی را تجویز کنند. مهم‌ترین انواع اختلالات اضطرابی عبارتند از:

• اختلال اضطراب فراگیر: در اختلال اضطراب فراگیر ، ترس، نگرانی و استرس مداوم و بیش ‌از حد درباره سلامتی، روابط، کار و امور روزمره زندگی را تجربه خواهید کرد.
• اختلال پانیک: حملات ناگهانی و شدید وحشت و ترس که معمولاً بدون هشدار قبلی رخ می‌دهد. در این حالت، فرد دچار تپش قلب شدید، تعریق، لرزش، احساس خفگی، سرگیجه و ترس از مرگ می‌شود.
• فوبیا: برخی افراد دچار فوبیاهای خاص مانند ترس از ارتفاع، تاریکی، عنکبوت، آسانسور یا پرواز هستند.
• اختلال اضطراب اجتماعی: فرد از قضاوت یا تحقیر شدن در موقعیت‌های اجتماعی واهمه دارد و از حضور در جمع اجتناب می‌کند.
• اختلال وسواس : فرد با افکار مزاحم و ناخواسته روبرو می‌شود و برای کاهش اضطراب، به انجام رفتارهای تکراری (مانند شستن مداوم دست‌ها یا چک کردن قفل‌ها) روی می‌آورد.
• اختلال استرس پس از سانحه: اختلال ptsd این اختلال پس از تجربه یک حادثه ترسناک و تهدید کننده مانند تصادف، جنگ یا سوء استفاده جسمی و جنسی به وجود می‌آید.
• اختلال اضطراب جدایی: این اختلال معمولاً در کودکان دیده می‌شود که هنگام جدایی از والدین، دچار وحشت و اضطراب می‌شوند.

چگونه از اضطراب جلوگیری کنیم؟

اختلال اضطرابی یکی از اختلالات روانی است که در صورت درگیری با آن، فرد آرامش و شادی خود را از دست می‌دهد. چنین فردی نمی‌تواند از لحظات زیبای زندگی لذت ببرد؛ زیرا همواره درگیر اضطراب و نگرانی است. خوشبختانه، راه‌هایی برای جلوگیری از این اختلال وجود دارد که در ادامه به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم:

• خواب کافی داشته باشید؛ در طول شبانه‌ روز بین 7 تا 9 ساعت بخوابید.
• از مصرف الکل و مواد مخدر پرهیز کنید؛ این مواد می‌توانند اضطراب را تشدید کنند.
• مصرف نوشیدنی‌ های کافئین‌ دار را محدود کنید. مصرف بیش از حد کافئین باعث افزایش استرس و بی‌قراری می‌شود.
• برنامه‌ریزی داشته باشید و با استفاده از تکنیک‌ های مدیریت زمان، استرس‌های ناشی از کارهای نیمه‌ تمام را کاهش دهید.
• به جای تمرکز بر مشکلات، روی توانایی‌های خود برای حل آن‌ها تمرکز کنید؛ تغییر دیدگاه می‌تواند استرس را کاهش دهد.
• تمرینات آرامش‌ بخش انجام دهید. تمریناتی مانند تنفس عمیق، مدیتیشن و یوگا به کاهش استرس و آرامش ذهن کمک می‌کنند.
• تا حد امکان از موقعیت‌های استرس‌ زا دوری کنید؛ اما اگر اجتناب از آن‌ها ممکن نیست، یاد بگیرید که چگونه با آن‌ها کنار بیایید.
• در مورد احساسات منفی خود صحبت کنید؛ اگر دچار استرس و نگرانی هستید، آن‌ها را با خانواده، دوستان یا یک مشاور در میان بگذارید.
• تغذیه سالمی داشته باشید؛ از مواد غذایی حاوی امگا 3، ویتامین‌های گروه B و منیزیم مانند ماهی، مغزها و سبزیجات استفاده کنید.
• زمانی را به ارتباط با خانواده، دوستان و فعالیت‌های تفریحی اختصاص دهید؛ ارتباطات اجتماعی نقش مهمی در کاهش اضطراب دارند.
• فعالیت بدنی را در برنامه روزانه خود بگنجانید. ورزش‌هایی مانند پیاده‌روی، دویدن، شنا و تمرینات قدرتی به کاهش سطح اضطراب کمک می‌کنند.

چگونه اضطراب را کنترل کنیم؟

اگر در طول روز به هر دلیلی با اختلال اضطرابی مواجه می‌شوید، راهکارهایی برای کاهش و مدیریت آن وجود دارد. برخی از این روش‌ها تأثیر سریع دارند، در حالی که برخی دیگر، به عنوان راهکارهای بلند مدت برای کنترل اضطراب مطرح می‌شوند:

راهکارهای فوری برای کنترل اضطراب

• تمرین تنفس عمیق انجام دهید: تکنیک 4-7-8 را امتحان کنید: 4 ثانیه دم بگیرید، 7 ثانیه نفس را نگه دارید و 8 ثانیه بازدم کنید.
• روی لحظه حال تمرکز کنید: ذهن خود را از نگرانی‌های آینده یا گذشته دور کرده و به آنچه اکنون در حال رخ دادن است توجه کنید.
• از سر تا پا عضلات خود را منقبض و سپس رها کنید: این روش به آرام‌سازی بدن و کاهش تنش کمک می‌کند.
• به موسیقی آرامش‌ بخش گوش دهید: ملودی‌های آرام و بی‌کلام می‌توانند ذهن را تسکین دهند.
• پیاده‌ روی کوتاه انجام دهید: تغییر فضا و هوای تازه به کاهش اضطراب کمک می‌کند.
• با یک دوست یا فرد مورد اعتماد صحبت کنید: گاهی اوقات بیان احساسات به کاهش نگرانی و استرس کمک می‌ کند.

راهکارهای بلند مدت برای کنترل اضطراب

• سبک زندگی سالمی داشته باشید: از مواد غذایی سالم و سرشار از امگا 3، ویتامین‌ها و مواد معدنی مانند منیزیم (ماهی، مغزها و سبزیجات) استفاده کنید.
• فعالیت بدنی منظم را فراموش نکنید: روزانه پیاده‌روی کنید؛ یوگا، شنا یا تمرینات ورزشی سبک انجام دهید.
• مصرف الکل و مواد مخدر را کنار بگذارید: این مواد نه ‌تنها اضطراب را کاهش نمی‌دهند، بلکه می‌توانند آن را تشدید کنند.
• مصرف نوشیدنی‌های کافئین‌ دار را محدود کنید: مصرف زیاد چای، قهوه و نوشابه‌های انرژی‌زا باعث افزایش تپش قلب و اضطراب می‌شود.
• به اندازه کافی بخوابید: خواب مناسب (7 تا 9 ساعت در شب) به تعادل ذهنی کمک می‌کند.
• افکار منفی و نگرانی‌های خود را بنویسید: نوشتن احساسات به درک بهتر آن‌ها و کاهش ترس و اضطراب کمک می‌کند.
• برنامه‌ ریزی داشته باشید و به آن پایبند بمانید: برنامه‌ریزی منظم، حس کنترل بیشتری بر زندگی ایجاد می‌کند و از آشفتگی ذهنی جلوگیری می‌کند.
• در مورد احساسات خود با دیگران صحبت کنید: ارتباط با خانواده و دوستان می‌تواند حس حمایت را افزایش داده و اضطراب را کاهش دهد.
• در صورت نیاز از یک متخصص کمک بگیرید: اگر اختلال اضطراب مزمن شده است، حتماً به روانشناس یا روانپزشک مراجعه کنید تا روش‌های درمانی مناسب (روان‌ درمانی یا دارودرمانی) برای شما در نظر گرفته شود.

چه زمانی برای درمان اختلال اضطراب باید به پزشک مراجعه کنیم؟

اختلال اضطرابی می‌تواند زندگی روزمره، کار، سلامت روان ، جسم و روابط اجتماعی فرد را با مشکلات جدی مواجه کند. اگر علائم زیر را تجربه می‌کنید، ضروری است که هرچه زودتر به یک روانپزشک یا روانشناس مراجعه کنید:

• افکار منفی شدید مانند احساس ناامیدی و افکار خودکشی
• تپش قلب شدید و مداوم که بدون علت مشخصی رخ می‌دهد.
• احساس خفگی و تنگی نفس بدون وجود مشکلات جسمی واضح
• بی‌خوابی شدید یا اختلال در کیفیت خواب که بر عملکرد روزانه تأثیر می‌گذارد.
• ترس و نگرانی بیش از حد و غیرقابل‌کنترل که زندگی روزمره را مختل کرده است.
• اضطرابی که برای چندین هفته یا ماه ادامه دارد و با گذشت زمان بهبود نمی‌یابد
• وابستگی یا اعتیاد به مواد مخدر، الکل یا داروهای آرام‌بخش برای کاهش اضطراب
• اضطراب پس از یک حادثه ناگوار مانند تصادف، مرگ عزیزان، یا تجربه سوءاستفاده
• سرگیجه و از دست دادن کنترل که ممکن است همراه با احساس ضعف یا بی‌حالی باشد.
• اضطراب در موقعیت‌های اجتماعی و روزمره مانند رفتن به محل کار، دانشگاه، مهمانی و جمع‌های عموم.
• حملات پانیک که شامل تعریق زیاد، ترس ناگهانی از مرگ، تپش قلب شدید و احساس از دست دادن کنترل است.

مبتلایان به اختلالات اضطرابی به چه پزشکی مراجعه کنند؟

کسانی که دچار اختلال اضطرابی هستند، باید برای دریافت کمک حرفه‌ای به روانشناس یا روانپزشک مراجعه کنند. در صورتی که اضطراب شما شدید نیست، روانشناس می‌تواند با روش‌هایی مانند روان‌درمانی یا مشاوره به شما کمک کند. این روش‌ها به شما کمک می‌کنند تا راه‌های مؤثری برای کنترل و کاهش اضطراب خود بیاموزید و بتوانید با چالش‌های روزمره بهتر کنار بیایید.

اما اگر اضطراب شما شدید است و باعث ایجاد اختلال در انجام کارهای روزمره، روابط اجتماعی یا عملکرد شغلی و تحصیلی شما شده است، مراجعه به متخصص روانپزشکی ضروری خواهد بود. روانپزشک در چنین مواردی، پس از ارزیابی دقیق وضعیت شما و تست اختلال اضطراب، در صورت نیاز داروهای ضداضطراب یا ضدافسردگی تجویز می‌کند تا علائم اضطراب را کاهش داده و شرایط شما را بهبود بخشد.

مشاوره اضطراب در اصفهان

اگر در اصفهان زندگی می‌کنید و دچار اضطراب شدید هستید، مراجعه به یک متخصص روانپزشکی در اصفهان می‌تواند راهکار موثری برای درمان شما باشد. روانپزشکان با دانش و تخصص خود و استفاده از روش‌های علمی و تکنیک‌ های درمانی مانند روان‌ درمانی و دارودرمانی به بیماران کمک می‌ کنند.

یک روانپزشک متخصص و کارآزموده ابتدا وضعیت شما را با دقت بررسی کرده و بر اساس آن، درمان اضطراب را به صورت موثر برای کاهش علائم اضطراب و بهبود کیفیت زندگی شما ارائه می‌ دهد. اگر با اختلال اضطرابی مواجه هستید، در اولین فرصت برای درمان اقدام کنید. چرا که در صورت عدم درمان، اضطراب می‌تواند شدیدتر و فراگیرتر شده و حتی بر فعالیت‌های روزمره شما تأثیر منفی بگذارد.

اختلال اضطراب فراگیر یا منتشر چیست؟

افراد مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر یا منتشر، همواره نگران هستند و حتی مسائل کوچک و پیش‌ پا افتاده زندگی، ترس و نگرانی زیادی برای آنها ایجاد میکند.

تاریخ انتشار : 1403-12-28تاریخ بروز رسانی : 1404-09-16

اضطراب مزمن چیست و چگونه درمان می شود؟

اضطراب مزمن به حالتی از اضطراب گفته می‌شود که به صورت مداوم و طولانی مدت رخ می‌دهد. حتی در شرایطی که هیچ تهدیدی وجود ندارد، فرد همچنان دچار اضطراب است

تاریخ انتشار : 1404-01-09تاریخ بروز رسانی : 1404-09-16

درمان اضطراب چیست و چقدر طول میکشد؟

درمان اضطراب توسط یک روانپزشک یا روانشناس حاذق و باتجربه، همان چیزی است که دوباره آرامش را در زندگی ما حاکم میکند.

تاریخ انتشار : 1404-01-17تاریخ بروز رسانی : 1404-09-16